مریم وبلاگ

    10-کلمه جلاله ( ا.... ):پیرامون معنای باطنی این کلمه توضیحاتی بسیاری گفته شده است که تماما ً به تفکرات فلسفی و عرفانی آن باز می گردد در قرآن کریم منشاء هستی را نور آسمانها و زمین که خداوند است می داند و در آیه نور به درستی توضیح داده است کلمه جلاله ( ا....) به منشاعالم و هستی اشاره مستقیمی می کند و به عنوان نقطه مرکزی وجود و هستی معرفی می شود در علم نشانه شناسی با تکیه به مباحث دینی و عرفانی کلیه ادیان جهان کلمه ( ا....) به لحاظ باطنی با نام خداوند در هر دینی برابری می کند و به منزله همان وحدتی است که با تکثیر خود از حالت احدیت به واحدیت می رسد و سپس با خلق موجودات هستی و کائنات را خلق می کند نماد این کلمه در اسطوره ها وهنر منبعث از باور ادیان به اشکال مختلف نقطه – دایره – مرکز مربع – ماندالا- شمسه .... نشان داده شده است و معادل لوگوس در اندیشه مسیح – یهوه در اندیشه یهود – بهمن در اندیشه زرتشت – حرف( ت) در اندیشه تائوی چین- ( اوم ) در تفکر هندویی است کلمه ایی که همه چیز از اوست و به او باز می گردد این کلمه یادآور حرکت عروجی انسان در حالت اسپیرالگونه اسلیمی ها و نقش ترنج در وسط و محور مرکزی است که با نور خود به همه جهان انرژی و هستی می بخشد و در قرآن کریم با آیه ( ا.... نورالسموات و الارض ) معرفی میشود [1]. 

تحلیل  اصالت ایرانی نقوش و طرح رحل ایلخانی

برای تحلیل اصالت ایرانی نقوش و طرح بکاررفته در رحل چوبی موزه متروپولیتن به چند موضوع محوری مهم که دردوره اسلامی با هویت جدیدی پیام خود را انتقال می دهد می رسیم یکی از این موارد آشنایی با ذات هنر اسلامی است که بنا به اندیشه و فلسفه هنر اسلامی هنر می بایست باعث تزکیه نفس و روح انسان و عروج او به سمت خد ا باشد که اندیشمندانه سبب گردید تا هنرمند سازنده این رحل با تعلیم دینی منبعث ازاندیشه اسلامی که امر توحید را یاد اوری می نماید نقوش و طرحی را برای تزئین این رحل انتخاب کند و بسیار هنرمندانه با تلفیق انها در کنار هم ارتباط نزدیکی بین دو اندیشه فلسفی اسلامی و زرتشت را برقرار نماید در گذشته باستان بسیاری از نقش ها و طرح های ایرانی ریشه در تفکر نور وروشنایی داشته و آتش را بعنوان نمادی از نور الهی می دانستند و بسیاری از عناصر تصویری انها از دایره - مربع – چلیپا – گل نیلوفر – مهرابه و... تماما وسیله ایی بودند تا بدین وسیله به موضوع محوریت اهورا مزدا به عنوان تنها کانون هستی در جهان و حاکم مطلق اشاره داشته باشند به این دلیل هنر ایران قبل از اسلام از همان زمان نسبت به جایگزینی هر گونه تصویر شبیه سازی انسانی و طبیعت گرایانه خود داری می نمود و به نوعی هنری تنزیهی داشت زیرا هیچ چیز و هیچ تصویری را شایسته جلوه گری در برابر معبود مناسب نمی دانست   این اندیشه عقل گرایانه ناشی از تفکر زرتشت و فلسفه نور و روشنایی ایرانیان بعدها باعث خلق نمونه آثار هنری ایرانی با زبان رمز و اشاره گردید و مجدداً تصاویر گذشته ایران باستان با همان اشکال ظهور یافتند در حالیکه قصد داشتند تا هنر اسلامی را بعنوان یک هنر مقدس که می بایست به امر واحدیت خداوند اشاره داشته باشد و هرچیزی غیر از او را طرد کند معرفی نمایند استفاده از نقش مایه های درخت سرو – نقش اسلیمی و ختایی – کلمه ا... در وسط  تصاویر که یادآور گردونه مهر است – استفاده از ابعاد مربع شکل بهمراه خوشنویسی از کلمات طیبه و نام پیامبر اسلام و ائمه تماما به موضوع عبادت و تقدس منشا هستی که همان محور مرکزی کائنات قلمداد میشود اشارات مستقیمی دارد و نشانه توحید است این رحل مضمون و درون مایه مقدس توحید و یکتا پرستی را توسط نقوش و طرح هایی که منشا غیر اسلامی دارند نشان می دهد نقش اسلیمی – ختایی – درخت سرو – محرابی – گل و بته – ا.. – حرکت مدور مربع تماما نقوشی هستند که از عالم واقع به اشکال انتزاعی تغییر شکل داده اند و ظواهر آنها تصویر یک چیز مادی نیست یلکه نشانه ایی است تا توجه را به مطلبی ماورای آن نشانه جلب کند تمام نقوش و طرح های بکار رفته در این رحل به تعبد و سرسپردگی انسان عابد در مقابل رمز احدیت که در کلمه ( ا...) تجلی می یابد حکم می کند و همگی به همان تفکر و باور اعتقادی عصر باستان در شکل چلیپای شکسته اشاره دارد چیزی که بعدها با اندیشه اسلامی تغییر یافت و مطابق با نظریات فلاسفه حکمت اسلامی به معنای اسرار آمیز نقطه در اندیشه اسلامی رجوع می کند  .